Ağlamak İstiyorum

2000'li yılların başında İzmit Real AVM'de D&R açılmıştı. Çok mutlu olmuştum. Artık CD, Kitap almak için İstanbul'a gitmeye ya da Antalya'ya dönmeyi beklemeye gerek yoktu (Antalya'da okuyordum). Hatırlıyorum neredeyse yaz tatilimi D&R'da geçirmiştim. O sıralarda bir diğer mutluluğum Carrefour AVM'deki İnkılap Kitabeviydi. Ben hep oralardaydım. Ama nedense sonra peşi sıra kapandılar. Çok mutsuzdum. Sonra okulum bitip İzmit'te dönünce daha da mutsuz oldum. Neyse ki İstanbul yakındı. Çalışmaya başlayınca internetten kitap almaya başladım. Ama elbette eline alıp biraz göz atmanın keyfi bir başka. Yıllardır "keşke yeniden açılsa" dedik durduk İzmit'li kitap kurtları olarak. Veeee nihayet Symbol AVM de artık yine yeni yeniden bir D&R' ımız var. Çok da güzel. Hemen fotoğrafını çekip Instagramda paylaştım :) Fotoğraf çekerken çevremdekiler biraz tuhaf tuhaf baktılar :) 

Hemen alış veriş yaptık. En sevindiğim şeyse Sabit Fikir'i fellik fellik aramak zorunda kalmayacağım. 5 liraya da çok güzel kitaplar vardı ben Dünya Ağrısı'nı aldım. Instagram'da fotoğrafı paylaşınca "Aaa İzmit'te nasıl D&R yok muydu?" diye yorumlar geldi. Ya işte böyle şok edici bir durumdu çok şükür bitti :) 

Buket Uzuner - Uyumsuz Defne Kaman'ın Maceraları Su

 

 

 

Uzun zamandır okumuyordum Buket Uzuner'i. Çok sevdiğim iki kitabı Kumral Ada Mavi Tuna ve İki Yeşil Su Samuru'nun tadı hala damağımda. Öneri isteyen pek çok arkadaşıma bu kitapları önermişimdir. Ama sonra nedense Buket Uzuner'in yeni kitaplarını almak okumak çok istememe rağmen araya başka şeyler girdi. Lisans tezi, yüksek lisans tezi, dersler v.b. Ta ki ikinci yüksek lisans tezim için araştırma yaparken tekrar karşılaşana kadar. Şamanizm ile ilgili bir araştırma yaparken buldum Defne Kaman'ı. İlk çıktığı zaman görmüştüm kitabı incelemiştim okumalı demiştim. Ama onlarca sayfalık kitap listemin minik bir maddesi olarak kalmıştı. Şamanizm olunca konu hemen aldım şans eseri kitabı sipariş ettiğim zaman ikinci kitabı Toprak da çıkmıştı onu da aldım. Kapak tasarımı şahane. Good Reads'de biraz olumsuz eleştirilmiş kitap. Ben çok severek okudum. Eski Türk inançlarına tam bir saygı duruşu niteliğinde. Şimdiye kadar ilgi duymayanlara temel bilgi veriyor ve en azından başka şeyler özellikle de Kutadgu Bilig'i okumaya teşvik ediyor.

 

Bu kitabı okurken aklıma bir soru takıldı. Lisedeyken bize verilen edebiyat derslerinde neden kitabı okutmak yerine kitap konusunda hiçbir fikir vermeyen, kitaptan alınmış bir kaç sayfa okutulurdu acaba? Örneğin edebiyat dersinde Homeros'un İlyada'sı konusu işlenirdi. İlyada'dan bir kaç sayfa okunur geçilirdi. Ben kişisel ilgim nedeniyle İlyada'nın tamamı okumuştum lisedeyken. Üniversiteye başladığımda 32 kişilik sınıfta Hocamız "Kim İlyada'yı okudu?" diye sorduğunda tek ben el kaldırmıştım. Bölümümüz Eskiçağ Dilleri idi. Neden bir hafta boyunca herkes İlyada'yı okuyup sonra üzerinde konuşmazdı. Ya da diğer eserlerde. Sadece bir hocam bana dönem ödevi olarak kitap incelemesi vermişti. Bu en severek yaptığım dönem ödeviydi. İlk dönem "Notre Dame'ın Kamburu" ikinci dönem de "Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç"ı seçmiştim.

 

Gerçi nedenini biraz anlıyorum. Üniversitedeki öğrencilerime (Arkeoloji Bölümü) ne zaman böyle okuma ödevi versem ki genelde onlar da İlyada okumamış olarak Üniversite'ye geldikleri için İlyada'yı okuma ödevi veriyorum, mırın kırın ediyorlar. Hatta bana "Hocam kitap okumasak Troy filmini izlesek" diyorlar. Demek lisedekilere okutmak daha zor olmalı. Bu konuya nereden geldim; Kutadgu Bilig'i çok iyi bilmeme rağmen hiç bir zaman başından sonuna kadar okumadım. Kim bilir daha neler kaçırıyoruz. Bir kitap kurdunun en büyük üzüntüsü ve korkusudur. Yeterince hayatı boyunca kitap okuyamamak. Bu nedenle Buket Uzuner güzel bir şey yapmış böyle değerli bir eseri ve satır aralarında geçen başka kitapları okuma isteği yaratmış. Bu bakımdan başarılı bulduğumu söyleyebilirim. Diğer yandan eleştirdiğim tek nokta sembollerin çok gözümüze sokulması. Adları, soyadları ve diğer bazı isimleri çok simgesel buldum. Bu öykünün inandırıcılığını biraz yitirmesine neden olmuş bence. Onun dışında Toprak'ı okumak için sabırsızlanıyorum. Tatilde yanımda götüreceğim.

 

Uyumsuz Defne Kaman'ın Maceralarının ilki Su, ikincisi Toprak dediğim gibi yeni basıldı. Onun da kapağına bayıldım. Su'yu okumaya zor bir gecede başladım. Kızım bademcik ameliyatı olmuştu. O gece haliyle ateşini kontrol etmek için eşimle nöbetleşe başında bekleyecektik. Üçe kadar ben bekleyecektim. İşte o gece okumaya başladım. Çok şükür kurabiyemin ateşi hiç çıkmadı normal bir gece geçirdik. 

 

Gazeteci Defne Kaman bir yaz gecesi bindiği vapurdan arkasında bir iz bırakmadan kaybolur. Komiser Ümit Kaman bir anda olayların içinde kendini bulur. Elindeki ilk ipucunu sahaf arkadaşı çözer. Ancak iş daha da garip bir hal alır. Defne Kaman'ın ailesinden Umay ninesi gizemi daha da arttırır. Komiser Ümit bir yandan bu işi çözmeye çalışırken diğer yandan aşkı için mücadelede etmeye başlar. 

 

Şamanizm'e ilginiz varsa kesinlikle öneririm. Çok da güzel bir yaz kitabı.

 

Ayrıca Buket Uzuner'in katıldığı ve Şamanizm'in konuşulduğu Öteki Gündem'in bu bölümünü de izlemenizi öneririm.

 

     

 

 

 

Buket Uzuner - Uyumsuz Defne Kaman'ın Maceraları Su

Everest Yayınları, 2014, İstanbul, ISBN:978-605-141-003-6, 329 Sayfa

 

TANZİMÂT OKUMALARI 'Nâmık Kemâl' [Eylül 2014]

Türk yazarlara daha çok vakit ayırmak istiyordum. Türk Dili ve Edebiyatı yüksek lisansı ve lisans eğitimine devam ettiğim için kronolojik bir okuma yapmak istiyordum. Canım arkadaşım Biblio'ya konuyu açtığımda bana katılma nezaketini gösterdi ve bu şahane görseli hazırladı. İlk yazarımız Nâmık Kemâl. Katılmak isterseniz kapımız açık. Görsel için  gecekütüphanesi@hotmail.com adresine mail yazabilirsiniz. Katılımızı sosyal medya aracılığı ile ya da yazının altına yorum yazarak bizimle de paylaşabilirsiniz. 

Benim okuyacaklarım

• Cezmi - Namık Kemal
• İntibah - Namık Kemal
• Vatan yahut Silistre - Namık Kemal
• Vatanı Sattık Bir Pula - Hıfzı Topuz

Canım Biblio'nun yazısı burada. 

Sonbahar başlarken biz de eskilere gideceğiz. 

Murat Menteş - Ruhi Mücerret

Ruhi Mücerret

Murat Menteş

April Yayıncılık

2013 İstanbul

320 Sayfa

ISBN:6055162054

Merhaba beni anımsayan var mı? Birinin bana fena halde nazarı değdi (!) Ne okuyabiliyorum ne yazabiliyorum. Bugün kararlıyım bu karabasanı bozmaya. 

Murat Menteş'in maalesef ilk okuduğum kitabı. Diğerlerini de okusam iyi olur. Sıraya girdiler bile. Kitabı D&R'ın internet sitesinden sipariş ettim ve şansıma imzalı olarak geldi. Çok hoşuma gitti. Kapak da çok hoş tasarlanmıştı. İlkokuldayken böyle kalemtıraşlarımız vardı televizyon şeklinde. 

Roman 100 yaşına gelmiş son İstiklal Harbi gazisi Ruhi Mücerret'i anlatıyor. Sıra sana ne zaman gelecek bakışları altında ailesinde ölenlerin cenezelerine katılmış bir adam ve bundan fena halde şikayetçi. Her bölüm "Mezar taşıma şunu yazdıracağım" ile biten şahane cümleler ile dolu. Kitabın ilk dörtte birlik kısmı bu neşe ve keyif ile giderken birden "Eee tamam bu güzel tespitler, espriler tamam sonra" gibi bir hissiyata kapılıyorsunuz. Ta ki romanın diğer kahramanı Civan Kazanova'nın olayları anlatmaya başlamasına kadar. Ondan sonra sona doğru yokuş aşağıya güzelce gidiyorsunuz.

Murat Menteş son dönemin en popüler yazarlarından, benim ilk okuduğum kitabı olduğu için genel olarak şöyle böyle diye bir yorum yapmak istemiyorum. Ancak bu kadar çok olumlu yazı okuyup büyük bir istekle aldığım kitap biraz hayal kırıklığı yaratmadı değil. Canım arkadaşım Judy'nin de yazısında aynı hissiyatı paylaştığımızı gördüm. 

Kitap okunabilir ama çok da büyük bir beklentiye girmeden.  

Orhan Pamuk - Benim Adı Kırmızı

Benim Adım Kırmızı

Orhan Pamuk

İletişim Yayınları

2003, İstanbul

ISBN:9789754707113

472 Sayfa 

Roman, 1591 yılında Osmanlı padişahı III. Murat'ın saltanat döneminde 9 gün süreyle karlı bir havada İstanbul'da geçer. Saray hattatları ve nakkaşları padişahın emriyle hazırlanan bir kitap için gizlice Frenk etkisi taşıyan resimler yaparlar. Bu ekibin başında Enişte vardır. Eniştenin kızı Şeküre ve teyzesinin oğlu Kara arasında yarım kalan aşkın gölgesinde cinayetler işlenir. Kara hem kitabı tamamlamak hem de katili bulmak için Enişte tarafından görevlendirilir.

Roman, polisiye bir tarihi roman. Minyatür sanatı üzerine bu kadar detay verilmesi daha önceden de ilgimi çeken bu sanata olan ilgimi arttırdı. Orhan Pamuk sadece iki yılını araştırmaya ayırarak dört yılda yazmış romanı. Kesinlikle üzerinde çok çalışılmış, incelenmiş. Bu bakımdan dört dörtlük. Romandaki sanatkarların anlattığı birbirinden güzel öyküler mest edici. Üslup olarak da çok hoş. Her bölüm bir kahramanın ağzından aktarılıyor ve bölüm adı da kahramanın adını taşıyor. Benim adım at, Benim Adım Ölüm gibi bölümler konuşamayan canlıların ve kavramların dile gelmesi bakımından çok etkileyiciydi. Özellikle ölüm anını anlattığı bölümü de çok başarılı bulduğumu söylemeliyim. Romanı Kara Kitap ile karşılaştıranlara hak vermemek elde değil. Özellikle romanın geçtiği mevsim olarak birbiriyle örtüşmekte. Ancak yine de hala Pamuk sıralamamda Kara Kitap bir numara. Benim Adım Kırmızı'yı Masumiyet Müzesi gibi biraz fazla uzun tutulmuş bulduğumu itiraf etmeliyim. Kimi bölümler olmasa daha akıcı ve daha keyifli bir roman olurdu. Kitapta Orhan Pamuk kendisinin ve annesi ile kardeşinin isimlerini de kullanmış.

Kitabınn son bölümünde Ranlı Şair Sarı Nazım ile Nazım Hikmet'e bir de saygı duruşu yapıyor ki bu da hoş detaylardan biri.

Elif Şafak - İskender

İskender

Elif Şafak

Doğan Kitap

2011, İstanbul

ISBN: 978-605-09-0251-8

443 Sayfa

Çeviri: Omca A. Korugan

İskender ne çok tartışıldı, çoğu arkadaşım iyice popüler ve medyatik olan Elif Şafak'ı kınayıp baştan okumayı reddetti. Radikal Kitap ekinde Elif Şafak okumadan eleştirenlere kırıldığını belirtmişti. Haklıydı da. Ben sadece okumadan kapağı eleştirmiştim. Ancak bir kadın yazar olarak bir erkek karakteri canlandırmanın zorluğuna bir gönderme olacağını düşünerek geri adım atmıştım.  Okuduktan sonra ise kapağı eleştirmekte haklı olduğumu düşünüyorum. Herşeyden önce o kapaktaki İskender, benim okuduğum İskender değil. Ayrıca gayet güzel bulduğum Elif Şafak'ı çirkinleştirmekten öteye gidememiş, maksadını bulamamış bir kapak olmuş. Kadın yazarın bir erkek karakter yaratmasına gönderme yapması bakımından, kapakta erkek Elif Şafak olmasına gerek yoktu. Bana göre kitabın adı da İskender olmamalıydı. Zira İskender baş karakter değil, hal böyle iken kapakta İskender'in olmasına da gerek yoktu.

İtiraf etmek gerekirse zor okuduğum bir kitap oldu. Yani alıp beni sürüklemedi. İlla bitireyim diye saatlerimi harcamadım. Yaklaşık 3 haftada okuyarak son yıllarda en uzun sürede okuduğum kitap oldu.

İlk olarak şunları yazmak vardı kafamda; Aslında son günlerde tanık olduğumuz namus töre cinayetlerinden olan hikayede gereksiz o kadar çok karakter ve detay var ki. Oku oku bitmiyor. Zaten kitap çok boyutlu, onu takip edeceğim derken bir de yan karakterlerin hikayelerini takip etmek zorluyor okuru. İskender'in yazdığı mektuplarda el yazısı fontu kullanmak hoş bir fikir ancak gözleri çok yoruyor bu karmaşa içinde.

Aslında hala böyle düşünüyorum ancak 410. sayfada bunların bir kısmının gerekli olduğunu anlaşılıyor. Final beklenmedik bir biçimde gelişiyor ki zaten aslında sonunu en başından bilmek ve okumaya devam etmek gerçekten anlamsızdı böylesine bir sürprizi hakediyor okur.

Kısacası İskender'e karşı ne hissedeceğimi bilmiyorum. Sanırım Aşk'tan daha güzel buldum. Ancak yine de çok da beğendiğimi söyleyemiyorum. Bir fazlalık var sanki hikayede. Bana kalsa ben sadece Pembe ile Elias'ın hikayesini okumak, Elias'ın uzun uzun yemek yapmasını izlemek isterdim.

Ancak eleştirmek elbette kolay, haksızlık etmek de istemiyorum. Netice de emek bambaşka birşey. Genel itibariyle olumsuz olmama rağmen iyi ki Elif Şafak var diyorum.

Bu arada sevimsiz bulduğum bir detay Doğan Kitap gibi büyük bir yayınevinin yapmasını beklemediğim bir hata. Bölüm başlıklarında kullandıkları font Türkçe karakter içermiyor ve bu da çirkin bir görüntü oluşturuyor. Üşenmedim taradım.  

Yusuf Atılgan - Anayurt Oteli

Anayurt Oteli

Yusuf Atılgan

YKY

2005, İstanbul

ISBN: 975-08-0066-4

108 Sayfa

33 yaşındaki Zebercet, babasının çalıştığı otelde o ölünce yerine geçer. Tüm dünyası oteldir. Nadiren dışarı çıkar. Her şey bir saat gibi düzenli giderken perşembe gecesi gecikmeli Ankara treni ile gelen, adını bile bilmediği kadın hayatını bir anda değiştirir. Kadın gideceği köyü sorar, bir hafta sonra döneceğini 8'de uyandırmasını söyler. Zebercet kadını beklemeye başlar, o bir hafta süresince akşam kadının kaldığı odaya gider, bıraktığı havluyu, içtiği çay ve sigaraları inceler. Kokusunu içine çeker. Yıllardır içinde bulunduğu derin yalnızlık, sevme sevilme duygularının eksikliği onu sarar. Kadını beklerken bıyığını kestirir, yeni elbiseler alır onun dönüşüne hazırlanır. Ancak günler geçerken kadın bir türlü gelmez. O gelmedikçe ve cinselliğinin de kabarmasıyla ruh sağlığı bozulmaya başlar. Otele yer yok diyerek müşteri kabul etmez ve film kopar.

Kitabı okurken zaman zaman bir Kafka eseri okuyor duygusuna kapıldım. Zebercet çok ilginç bir karakter gerçektende. Yaptıkları onun içinde bulunduğu buhranın bir yansıması. Metin bazı noktalarda girift, bu yüzden 107 sayfa olsa da dikkatle okunmalı.

Romanın Ömer Kavur tarafından yapılmış bir de filmi var. Macit Koper ve Şahika Tekand başrollerinde. Yıllar önce çocuk sayılabilecek bir yaşta izlediğim için haliyle kasvetli bulmuş ve sevmemiştim. Ancak kitabı bitirdikten sonra tekrar izledim. Oldukça başarılı bir uyarlama olduğunu söyleyebilirim. Zebercet ile Macit Koper o kadar iyi oturmuş ki başkası oynamazdı sanırım bu rolü.

Türk edebiyatının yapı taşlarından olan bu kitap aslında daha çok karşımıza üniversite giriş sınavlarında çıkar. Belki de ondan yıllardır uzak durmuştum bir sınav sorusu olarak algıladığım için. Sizde de böyle bir ön yargı varsa bir kenara bırakıp okumanızı öneririm.



Orhan Pamuk - Masumiyet Müzesi

Masumiyet Müzesi

Orhan Pamuk

İletişim Yayınları

2008, İstanbul

 ISBN: 9789750506093

592 Sayfa

"Hayatımın en mutlu anıymış, bilmiyordum."

Roman bu büyüleyici sözlerle başlıyor. Gerçekten de bazı anlar böyledir, gerçekten en mutlu anlarınızdan biridir ama siz onu daha sonra farkedersiniz. Bu cümle ilk okuduğumda beni çok etkiledi. Bu etki ile okumaya başladım.

(Yazı romanın içeriği ile ilgili detaylar içermektedir)

Roman zengin bir ailenin oğlu Kemal ile uzak bir akraba kızı Füsun arasındaki tutkulu aşkı anlatıyor. Kemal nişanlanmak üzere iken sevgilisine çanta almak için girdiği bir butikde, uzun yıllardır görmediği akrabasının kızı Füsun'a  rastlar. Çantayı alıp sevgilisine hediye eder ancak sahte olduğunu anlaşılınca iade etmek üzere butiğe geri döner. Böylece Füsun ile aralarında başlayan yakınlaşma, Kemal'in ailesine ait boş evde tutkulu bir ilişkiye döner. Füsun ile birlikte olurlar. Üniversite sınavlarına hazırlanan Füsun ile ders çalışma bahanesiyle hergün buluşurlar. Nihayetinde Kemal'in Sibel ile nişanlanması üzerine Füsun ortadan kaybolur. Aradan epey bir zaman geçtikten sonra Füsun'u bulur, ancak evlenmiştir ve hala anne - babası ile yaşamaktadır. Bunun üzerine aksatmadan yaklaşık 8 yıl haftada 2-3 kez ziyaret etmeye başlar. Bu ziyaretler sırasında evden çaktırmadan Füsun'un dokunduğu tuzluk, izmarit gibi objeler toplar. En sonunda bu koleksiyonu kitabın adından anlaşılacağı üzere müzeye dönüşür.

Füsun'u bulana kadar herşey çok hoş, akıcıydı. Kemal'in babasının ölmesinden, Füsun'un babasının ölmesi arasındaki sayfalar ise sıkıcı idi. Kitap 300 sayfa olsa şahane olurdu. Ama bu iki ölüm arasında aynı olaylar farklı cümleler ile anlatılınca gerçekten okunamaz bir hale dönüşmüş. Ortaokulda kompozisyon dersinde sayfayı doldurmak için aynı şeyleri farklı kelimeler ile yazardık, bu sayfalar bizim komposizyonlardan farksızdı. Füsun'un babasının ölümü ile yine bir akıcılık başladı ve zaten kitabın sonuda gelmiş oldu.

Yaklaşık ilk 300 sayfayı okuduğumda çok beğenmiştim. En azından diğer okuduğum Pamuk eserlerindeki (Kara Kitap - Beyaz Kale) özne - yüklem uyumsuzluğu yoktu. Diyaloglar anlaşılırdı. 300. sayfadan sonra fikrim tamamen değişti. Kara Kitap'ı çok daha fazla sevdiğimi anladım. Bu arada Kara Kitap'ta yer alan Celal Salik ve Alaeddin burada da karşımıza çıkıyor. Bu hoş bir detay. Diğer bir ilginç nokta ise kitapta Orhan Pamuk'un bizatihi yer alması. Filmlerinde mutlaka kısa bir an görünen Hitchcock'a özenilmiş sanırım. Bu da hoş bir ayrıntı olmuş.

Bu belirttiğim sayfaları okurken sıkılma riskini göze alırsanız okuyun derim, bu sayfaları atlayıp okursanız pek birşey kaybetmezsiniz. Netice olarak öykünün geçtiği dönem -70'lerin sonu- hoşuma gitti. Ancak bu kadar takıntılı bir aşk başlarda hoş olsa da bir süre sonra gerçeküstü bir şeye dönüştü. Tercih etmek durumunda kalsam Kara Kitap'ı tercih ederdim.

Orhan Pamuk - Kara Kitap

Kara Kitap

Orhan Pamuk

İletişim Yayınları

2003 İstanbul

ISBN: 975-470-453-8

448 Sayfa

"Aynaya baktım ve yüzümü okudum. Yüzüm rüyamda şifrelerini çözdüğüm Rosetta taşıydı. Yüzüm kavuğu düşmüş bir mezar taşıydı. Yüzüm okuyucunun kendine baktığı deriden bir aynaydı..."

Orhan Pamuk'un seveni de sevmeyeni de çok. Yıllardır bende bir ön yargı ile kitaplarını okumaktan kaçındım. Neden ön yargılıyım bunu bile irdelemedim. Uzun bir süre önce okuduğum Beyaz Kale'sini sevmediğim için mi? Yoksa fazla siyasi bulduğum için mi? Ya da başka başka nedenlerden mi diye düşünmedim. Hep "Orhan Pamuk sevemeyenlerdenim" derdim... Denedim sevmeyi ama sevmedim, okudum kitaplarını ama sevemedim... Sonra düşündüm neden diye? Eşimin çok sevdiği bir yazar olan Orhan Pamuk külliyatı kütüphanemizde dururken az denediğimi düşündüm. Masumiyet Müzesi yayınlandığında Orhan Pamuk'un bir röpörtajında kitabı anlatışından etkilenmiş ve okumaya karar vermiştim. Ancak eşim o sırada okuduğu için ertelemek zorunda kalmıştım. Sonra araya başka kitaplar girdi ve geçenlerde gözüm Kara Kitap'a takıldı. Adından dolayı merakımı cezbetti. Bir kitap ne kadar kara olabilir ki? Tüm iyi niyetimle ön yargılarımı bir yana koyarak kitabı okumaya başladım. Kabul etmek gerekir ki Orhan Pamuk zor okunan bir yazar. İlk bir kaç sayfada ön yargılarım bıraktığım yerden bana bakarlarken birden ilk bölüm bitti ve ikinci bölüm "Boğazın Suları Çekildiği Zaman" başladı. Belki Kara Kitap hayatımda en sevdiğim ilk 5, 10 kitap arasına girmeyecek, ama bu bölüm benim şimdiye kadar okuduğum en güzel yazılardan biri. Çok hoşuma gitti. Bu kitap sırf bu bölüm için bile okunabilir diye düşündürdü beni. O bölüm olmasa Orhan Pamuk okumayı denemeye devam etme kararımı yeniden gözden geçirebilirdim.

Kara Kitap'a gelince; Orhan Pamuk dediğim gibi seveni sevmeyeni çok. Herkesin hem fikir olmadığı bir yazar. Yazdıklarını birer şaheser olarak görenler de var, yazdıklarını roman bile kabul etmeyenler de... Ben bu tartışmalara girmek istemiyorum. Hazır ön yargılarımdan kurtuldum yeni ön yargılar yaratmayayım.

Kitap Galip, Celal ve Rüya karakterleri üzerine kurulmuş. Aynı apartmanda büyüyen Galip ile amcasının kızı Rüya evlidir. Rüya'nın başından bir evlilik geçmiştir. İlk kocası sol bir gruba bağlı olduğundan Rüya'nın bu ortamdan kurtulup Galip ile evlenmesi ailede büyük bir mutluluk ile karşılanmıştır. Celal ise Rüya'nın üvey abisi ve Milliyet gazetesinde köşe yazarıdır. Çocukluklarından beri yazıları takip eden Rüya ve Galip Celal'e hayrandır. Bir kış günü Galip eve döndüğünde Rüya'nın ona kısa bir mektup bırakarak evi terkettiğini öğrenir. Mektupda Rüya "annemleri idare edersin" dediği için Galip kimseye bir şey söylemeden Rüya'yı aramaya başlar. Ama bir süre sonra bu aramalar çeşitlenir. Rüya ile Celal'in birlikte olduğuna inanarak, Celal'i aramaya başlar. Ancak onun da esrarengiz bir şekilde kaybolması Galip'i daha karmaşık bir girdaba çeker. Arayışı sürerken Celal'in köşe yazıları ona kimi zaman yol gösterir, kimi zaman işleri daha da karıştırır.

Kitap düşünce olarak çok başarılı. Bir bölümde Galip'in Rüya'yı arayışını okurken, bir sonraki bölüm Celal'in bir köşe yazısından meydana geliyor. Benim sevdiğim "Boğazın Suları Çekildiği Zaman" bölümü Celal'in bir köşe yazısı. Kitap "metafiction – üstkurmaca" olarak da değerlendiriliyor. Metafiction- üstkurmaca, yazarın araya girmesi, kendini anlatıcı olarak metne dahil etmesi ile kendi eleştirilerini yapması ve okuyucu ile iletişime şeklinde ortaya çıkan eser olarak tanımlanabilir.

Şeyh Galip'in Hüsn-ü Aşk'ın modern bir versiyonu -ki Hüsn-ü Aşk okuyacaklarım arasındadır- Galip, Şeyh Galip; Celal, Mevlana Celalelettin Rumi; Rüya ise Hüsn'ü Aşk'ın Aşkını temsil ediyor.

Kitap üzerine bir sürü olumlu olumsuz eleştiri bulabilirsiniz. Hatta Tahsin Yücel'in Orhan Pamuk'un Türkçe'yi kullanması ile ilgili ağır eleştirileri var ve katılmamak elde değil. Bazı cümleleri okurken yanlış bir çeviri okuyormuş hissine kapılabilirsiniz. Çok şey yazılabilir kitap üzerine hatta Kara Kitap üzerine kitap bile yazılmıştır (Nüket Esen "Kara Kitap Üzerine Yazılar"). Kitabı çok sevebilirsiniz, nefret edebilirsiniz, beğenirsiniz, beğenmezsiniz, aşırı uçlarda tepki verebilirsiniz. Ancak ben sevdiğimi ve kitapla gayet hoş vakit geçirdiğimi söylemek isterim. Orhan Pamuk okumaya devam...

Ahmet Hamdi Tanpınar - Huzur

Huzur

Ahmet Hamdi Tanpınar

Dergah Yayınları

2009 İstanbul

ISBN: 978-975-995-110-8

391 Sayfa

Ahmet Hamdi Tanpınar kendini çoktan ispatlamış kült bir yazar, benim yazacaklarım beyhude olabilir, bunun bilincinde olduğum için de nasıl yazsam diye kara kara düşünüyorum. Bu işe hiç kalkışmasa mıydım acaba? Klişe sözü tekrar edeyim o zaman; sürç-ü lisan edersem afola...

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın (1901-1962) en tanınan romanlarından biri olan Huzur ilk olarak 22 Şubat - 2 Haziran 1948 tarihlerinde Cumhuriyet Gazetesi tarafından tefrika edilmiştir. 1949 yılında ise kitap olarak basılmıştır.

Roman edebiyat otoriteleri tarafından Türk Edebiyatının en önemli aşk romanlarından biri olarak tanımlanır.

1939 yılında İstanbul'da tanık olduğumuz Nuran ve Mümtaz'ın imkansız aşkını anlatır. Nuran eşinden yeni ayrılmış bir çocuk annesi bir kadındır. Mümtaz ile ortak tanıdıkları vesilesiyle tanışırlar ve yaz boyunca İstanbul eşliğinde aşklarını yaşarlar. Sonbaharda evlenmeyi düşünürler. Ancak mevsim sonbahara döndükce aşkları imkansız bir hal almaya başlar. Çevrenin baskısı Nuran'ı daraltır.

Roman 4 bölümden oluşuyor ve her bölüm 4 ana karakterin adını taşıyor; İhsan, Nuran, Suat ve Mümtaz. Romanın adı gibi bir iç huzur arayan Mümtaz'ın gözünden olayları okuyoruz. II. Dünya savaşı arifesinde yaşanan gerginlikler de romana ahenk katan bir öge. Romanın en ilginç karakteri bana göre Suat. Suat eski Türk filmlerinde Önder Somer'in (ki çok severim, kendisini rahmetle anıyorum) oynadığı karakterin bir prototipi. Okumak isteyenlerin olabileceğini düşünerek çok da detay vermek istemiyorum. Eğer Kürk Mantolu Madonna'yı sevdiyseniz Huzur'u da seversiniz. Ayrıca belirtmek gerekir ki İstanbul ve alaturka müzik roman boyunca öyle güzel eşlik ediyor ki onlarda birer karaktere dönüşüyorlar.

Tanpınar'ın çok hoş bir özelliği var kahinlik mi desem yoksa engin bir öngörü mü? Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nde çizdiği atmosfer tam bir televole kültürüydü. Bu romanda da öyle bir cümle var ki bilmeseniz roman geçen sene yazıldı diye düşünürsünüz. Aynen aktarıyorum; "...çocuklarımızı muayyen yaşlara kadar okutmayı adet edindik. Bu çok güzel bir şey! Fakat günün birinde bu mekteplar sadece işsiz adam çıkaracak, bir yığın yarı münevver hayatı kaplayacak... o zaman ne olacak? Kriz..."

Tanpınar 60 yıl önce bu kadar üniversite açılacağını ve işsiz üniversite mezunlarının ortaya çıkacağını görmüş.

Tanpınar okumanız dileği ile...

Sabahattin Ali - Kürk Mantolu Madonna

Kürk Mantolu Madonna


Sabahattin Ali


Yapı Kredi Yayınları


İstanbul 2010


ISBN 978-975-363-802-7


160 Sayfa

Yazıma ilk olarak şu kelime ile başlamak istiyorum... MUHTEŞEM. Bir süre önce Blog arkadaşım Özgür Oklap'ın blogu Oklap Kütüphanesi'nde Kürk Mantolu Madonna'yı paylaşmıştı. Uzun zamandır okumayı çok istediğim halde nedense bir türlü alıp okuyamamıştım. Özgür Oklap'ın yorumlarını okuyunca hemen almalıyım dedim ve "hemen gidip yarın alıyorum" diye yorum yazarak da söz verdim. Sözümü tuttum hemen aldım. Ama 5 kitaplık listemi bitirmemiştim o yüzden okumayı bir süre erteledim. Nihayet sıra Kürk Mantolu Madonna'ya geldi. Önce önsözü okudum. yavaş yavaş sindire sindire tadını alarak okumak istiyordum. Hiç acele etmedim. Özgür'ün de yazdıklarına aynen katılıyorum. Ne dersek diyelim anlatılmaz bir roman -bir çoğuna göre novella-. Edebi türü ne olursa olsun bir baş yapıt. Konusu anlatımı her şeyi ile muhteşem. Hani anlatılmayan sadece okunan romanlar vardır; işte Kürk Mantolu Madonna bu romanlardan. Raif Efendi'nin satırlarını içim acıyarak, boğazımda kocaman bir düğüm ile okudum. Hem çok şey söylemek istiyorum, hem de bir şey yazmamayım herkes okusun diyorum. Evet belki de en kısa ve öz yorumum bu olcak; Herkes mutlaka okusun.

Sabahattin Ali romanı 1943 yılında yazmış ve Sabahattin Ali'nin hayatını okurken de, şaibeli bir şekilde öldürülmüş ve ölümünün aydınlatılmamış olması da beni ayrıca hüzünlendirdi. Bu kadar genç yaşta hayata veda etmeseydi kim bilir daha neler okuyacaktık.

Romanda beni en etkileyen şeylerden biri de dil. O dönemin dili ne kadar güzel, önsözde de Füsun Akatlı yayınevine dili sadeleştirmeyip günümüz Türkçesine dönüştürmek adına yapılan barbarlığı yapmadıkları için teşekkür ediyor. Gerçekten de nedir bu? O dil o kelimeler ; hodbin, muvakkat, rabıta ve sayamacağım birbirinden güzel kelimeyi hoyratça atıp yerine bencil, geçici, ilişki diyerek bu muhteşem eseri katletmekten başka bir şey olmazdı. Ben kesinlikle dilde sadeleştirmeye ve öz Türkçe ısrarına karşıyım. Bir dilin güzelliği zenginliği ilişkide bulunduğu halkların dilinden aldığı kelimeler ile renklenir, çeşitlenir. Dilimizde Arapça, Farsça, Yunanca, Ermenice ve daha bir çok dilden gelen kelimeler ile zengin ve ahenkli. Bunları atarak zorlama icat edilmiş isimler takarak bence Türkçe'yi daha da köşeye kıstırıyoruz. Yunanca Hocamın yanında eski bir söz kullansam "Sen benden yaşlısın" derdi. Ama ben ısrarla kullanmaya devam ederdim. Keşke o dönem de kullanılan dili koruyabilseydik. Şimdi; dönceeem, nabersin, ay böölee baktı, falan oldum gibi cümleler kurmazdık.

Romanda Geçen Sarto'nun Arpie Madonnası

Hamdi Koç - İyi Dilekler Ülkesi

İyi Dilekler Ülkesi

Hamdi Koç

Doğan Kitap

İstanbul 2009

ISBN 978-605-111-164-3

382 Sayfa

Koku ile ilgili düşüncelerimi yazarken son satırlarda "İyi Dilekler Ülkesi'ni okuyun" demiştim. İşte ne olduysa ondan sonra oldu. Benim muhteşem olarak nitelediğim roman son bölümde beni birden hayal kırıklığına uğrattı. Neyse en başından başlayayım. Hamdi Koç okumak istediğim bir yazardı. Nihayet 4. kitabından okumaya başlayayım dedim. İlk sayfadan itibaren o kadar büyük bir haz aldım ki bitmesin diye ağır ağır, sözcükleri, cümleleri yavaş yavaş, tekrar tekrar okudum. Müthiş bir ironi, ince esprilerle roman beni kendine hayran bıraktı.

İyi Dilekler Ülkesi; Can Fedai Gümüş'ün hayatını anlatıyor. Babası ünlü bir edebiyatıcı, biraz hasbel kader ihtilalin de zorlamasıyla ağır solcu olmuş. Ablası 12 Eylül işkenceleriyle babanın solculuğu vesilesiyle tanışmış. Can'ın hikayesi ise bir gün kalkıp tek istediği şeyin serbest kalmak olduğunu fark etmesiyle başlıyor. İlk bölüm "Nasıl Delirdim?" yada "Nasıl Katil Oldum?"un çözümlemesi. İlk bölümde öyle bir anlatım var ki; hani yolda yürürsünüz birini görür yada bir olaya tanık olursunuz da iç sesiniz konuşmaya başlar. Kendi kendinize samimi, içten, gülünç bir konuşmadır. Hamdi Koç işte o iç sesi muhteşem bir şekilde yazıya dökmüş. Öylesine hoş bölümler var ki sizi içten güldürmeyi başarıyor. İkinci bölümde durağanlaşıyor roman, ama yine de hala çok sağlam. Geçmişe dönüyoruz Can'ın hayatında, üzülüyoruz bu sefer, içimiz acıyor. Üçüncü bölümde tekrar ilk bölüm gibi daha neşeli. Olaya Hergün gazetesinin karışması, Can'ın ilk bölümde çekinmeden işlediği cinayetlere Gazateci Cemal Dik'in dikkat çekmesi ile işte diyorsunuz işler karışıyor. Heyecan artıyor. Cemal Dik atıp da tutturuyor mu? Yoksa gerçekten mi bir şeyler biliyor. Zira Can'ın öldürdüğü insanlar arasında hiç bir bağlantı yok. Öyle denk geldiği için, Can'ı sıktıkları için öldürülen insanlar aslında. Buraya kadar herşey dört dörtlük. Keşke 4. bölüm hiç olmasaymış. 4. bölüm sanki farklı bir romandan alıp oraya konmuş gibi. Hamdi Koç "Yeter artık 300 sayfayı bulduk bitireyim artık" demiş gibi yerine oturmayan bir final, ucu açık bir takım olaylar - ki romanın en önemli objesi Hergün Gazetesinin aslında 12 yıldır çıkmadığı bilgisinin üzerinde biraz daha durulması gerekiyordu diye düşünüyorum-. 4. bölümde aslında romanda iğreti duran demokrat sol parti ve onun iç çekişmeleri (ki CHP'nin bu hafta yaşadığı sıradışı olaylarla çakışması benim için ilginç bir tesadüf oldu) beni hayal kırıklığına uğrattı. En kötü ihtimal Can uyanıp bu tüm yaşananların bir rüya olduğunu fark edip, o serbest kalma istediği duyduğu hayatına paşa paşa geri dönüşü ile roman finallense daha iyi olurdu. Gerçi yazarın işine karışılmaz ama dediğim gibi 4. bölüm olmamalıydı. Olsa bile böyle olmasaydı. Ama yine de ilk üç bölüm için fikrim aynı muhteşem. Okumanızı tavsiye ederim. Gerçi çok anlattım galiba okunmuş gibi olundu mu bilmiyorum?

"... O sırada Aşil aklıma geldi. Ne de güzel, ne de faydalı bir köpekti. Öyle köpeğin olsun bir milyar borcun olsun derdi babam, tanısaydı. Şimdi kim bilir ne yapıyordur? dedim; boş bir evde, başını ellerinin üstüne koymuş, yapayalnız geçecek uzun günün başlangıcında, apartmandan gelen seslere kulak kabartıyor, bir hırsız gelse de yesem diye umutsuz bir hayal kuruyor ve kim bilir, belki de beni düşünüyordur. Onun hayatında bir rol oynamıştım. Herkesin herkesden kaçtığı bir devirde, ben ona koşmuştum O da bana koşar mıydı, başım sıkışsa, mesela polis köpekleri tarafından kuşatılsam? Diyor mudur şimdi kendi kendine, keşke bu sümsük kızın değil de Can'ın kuçusu olsaydım diye? Herhalde demiyordur.Olsun demesin. ..."

Şebnem İşigüzel - Sarmaşık

Sarmaşık


Şebnem İŞİGÜZEL


Everest Yayınları


2002 İstanbul


ISBN 975-289-026-1


391 Sayfa

"O kış hayatlarımız sarmaşık dalları gibi birbirine geçecek, bütün felaketler ve kötülükler bizi bulacaktı. Birbirimizin varlığından haberimiz yokken, hayatlarımızı var eden tesadüfler birleştirecekti bizi. Sarmaşıkların sırnaşık cılız gövdeleri gibi aşklarımız, kederlerimiz, kayıplarımız ve arzularımız birbirine dolanacaktı."

Roman bu sözlerle başlıyor. Gerçekten de roman adının hakkını veriyor. Sarmaşık çok uzun zamandır okumak istediğim bir kitaptı. İlk Picus Dergisinde rastlamıştım (Ne güzel dergiydi yazık oldu bu konuya değineyim daha sonra). Listemde uzun süre beklemiş, nerdeyse 7 yıl olmuş. Nihayetinde okudum. Genelde Paul Auster'i bitirince gösterdiğim bir tepkiyi gösterdim. Nasıl bir tepki derseniz. Nasıl anlatsam, içimden "O neydi bee!" der ve etrafa bakınırım, gerçek dünyaya dönüp dönmediğimi anlamak için. Sarmaşık'ı bitirincede böyle bir tepki verdim. Çok etkileyici bir romandı. Kurgu, karakterler sizi şaşırtıyor, bir de arka kapakta Şebnem İşigüzel'in romanı 4,5 ayda yazdığını öğrendiğinizde daha da bir şaşırıyorsunuz.

Mevsim kış, renkkörü hastalığına yakalanmış ressam Ali Ferah, harfleri tanıyamama ile kendini gösteren nörolojik bir hastalığa yakalanan Nobel Ödüllü ilk Türk yazar Salim Abidin, kendilerini tedavi eden doktorun muayenehanesinde tanışırlar ve bir anda sarmaşık misali birbirlerine dolanırlar. Romanda Ali Ferah ve Salim Abidin'nin yanında, Ali Ferah'ın şizofren kardeşi, saplantılı annesi, eski sevgilisi; İstanbul'da yaşayan Ruslar Nadya, Oleg, Ludmilla, Ali Ferah'ın komşusu Sedef romanın diğer kahramanları.

Romanda bazı tablolar size eşlik ediyor. Beni en çok şaşırtan henüz yeni okuduğum Artemisia'nın Çilesi'nin kahramanı Artemisia Gentileschi'nin Sarmaşık'da karşıma çıkması. Bazen hayatımda böyle tatlı tesadüfler olunca çok mutlu olurum. Bazen aklıma bir şey takılır atıyorum Aztekler, National Geographic'i açarım Aztekler ile ilgili bir belgesel çıkar karşıma, ya da burda olduğu gibi bir roman okurum, arkasından başka bir kitapda okuduğum o romandan bahsedilir. Çok hoşuma gider böyle minik tesadüfler.

Artemisia Gentileschi - Judith ve Holofernes

Jan Van Eyck - Arnolfini ve Karısı

Fernando Botero - Mona Lisa

Nobel Ödüllü Yazar Salim Abidin'i ister istemez Orhan Pamuk ile kıyaslıyorsunuz. Nobel Ödülü almış olması bakımından. Hatta Şebnem İşigüzel'in onu düşünerek yazdığını söyleyenler bile çıkmış. Ancak bu mümkün olamaz. Zira Orhan Pamuk ödülü almadan çok önce bu roman yayınlandı. Romanın sonlarına doğruda romana katılan bir karater ile -şimdi detay vermeyeyim - Şebnem İşigüzel çok hoş süprizi yapmış.

Çok severek okudum ve finalinden müthiş etkilendim. Şiddetle tavsiye olunur.

Elif Şafak - Mahrem

Mahrem

Elif ŞAFAK

Metis Yayınları

2000 İstanbul

ISBN 978-975-342-285-7

229 Sayfa

Elif Şafak'ın geçen sene Aşk'ını okumuştum. Ondan önce Beşpeşe'yi (Beşbeşe'yi gerçekten tavsiye ederim çok ilginç bir çalışma. Roman 5 Bölümden oluşuyor ve her bölüm 5 farklı yazar tarafından yazılmış. Yazarlar Pınar Kür, Murathan Mungan, Faruk Ulay, Elif Şafak ve Celil Oker. Baskısı ve kapak tasarımı ile bence edebiyat dünyamız için çok farklı ve güzel bir çalışma). Elif Şafak hep okumak istediğim bir yazardı. Ancak genelde akademik yayınları takip ettiğim için, yeni yeni, yeniden Çağdaş Türk Edebiyatını keşfetmeye başlıyorum. Lise yıllarımda Buket Uzuner, Kürşat Başar, Ahmet Altan ve Ayşe Kulin'i sıkı takip ederdim. Lisans, Yüksek Lisans derken ister istemez çok iyi takip edemez olmuştum. Artık bol bol Çağdaş Türk edebiyatından roman okumak istiyorum.

Mahrem'e gelince... Mahrem yazarın 3. kitabı. Aslında ilk kitabından başlamak istiyordum. Ancak nedense elim Mahrem'e gitti. Mahrem'in alt başlığı "görmeye ve görülmeye dair bir roman" gerçekten de öyle. Dört yüzyıllık bir zaman periyodunda geçen, bakma, seyretme, seyredilme, görme, görülme kısacası göz ve görme ile ilgili öyküler ile sarılıyorsunuz. Romanın içinde yer alan "Nazar Sözlüğü" madde madde size eşlik ediyor. Kaldı ki romanda beni en etkiliyen bu sözlüğün maddeleri oldu. Bir röportajında Elif Şafak bu sözlüğe çok emek harcağından bahsetmişti. Gerçekten çok iyi çalışılmış, emek verilmiş ve hikayeyi tamamlamış. Çok da detay vermek istemiyorum zira okunması, hatta dönüp bir daha okunası bir roman "Mahrem".

Nazar Sözlüğü'nden

"Zıtlık: Göze sormuşlar: "En çok ne görmekten hoşlanırsın?" "Zıtlık," demiş, "bana zıtlık gösterin." Yaratıcı tanrıça Afrodit ile yıkıcı tanrı Ares'in yasak aşkını göstermişler. Afrodit ile Ares sadece geceleri buluşup, gün ağarmadan ayrılarak ilişkilerini gizlice sürdürüyorlarmış. Ama bir gece uyuyakalmışlar. Güneş gökyüzündeki yerini aldığında, hala yan yana uyumakta olan aşıklar yakalanmışlar gökyüzüne. (not:Zaten yeryüzündeki günahların en iyi seyredildiği yer gökyüzü olmuş daima.) Güneş, gördüklerini hemen yetiştirmiş Afrodit'in kocası surat yoksulu Hephaistos'a. İki çıplak aşığı bir fileyle kıskıvrak bağlayıp, teşhir etmişer ihanetleri ibret-i alem olsun diye. "Siz buna zıtlık mı diyorsunuz şimdi?" demiş göz. "Sizce Afrodit'in yıkıcı tanrı ile kaçamağı mı zıtlık, yoksa ruhu da kendi gibi çirkin Hephaistos'a sadık kalması mı? Siz bana zıtlık gösterin, zıtlık yok mu?"

Gözbebeği: İnsanlarda yuvarlak, hayvanların çoğunda ise dikine elips biçiminde olan gözbebeğinin çapı, irise gelen ışığın miktarına göre değişir. Karanlık ve uzaklık büyütür gözbebeğini; aydınlık ve yakınlık küçültür. Yani bu kararsız çember, ışık varsa küçülür, ışık yoksa büyür. Yakına bakarken de küçüldüğüne göre, yakın olan aydınlıktır, aydınlıktadır. Uzağın payına karanlık düşer. Zaten karanlığı kimse yakınında görmek istemez.Aşık olunca da büyür gözbebeği; demek ki âşık olunan hep uzaktadır. Aradaki mesafenin verdiği acıyı azaltmak için, maşuka 'gözbebeğim!' diye hitap edilir."